آیا جنگل منهای درخت وجود دارد؟
یا وجود جنگل همان وجود درخت ها می باشد؟
.
این سوال ابتدا یک لفاظی به نظر می رسد اما مقدمه ای است برای حقیقتی بسیار بزرگ و اینکه آیا مکان منهای سیارات و کهکشان ها و اجسام وجود دارد یا وجود مکان همان وجود کهکشان ها و سیارات است؟
به عبارت دیگر در معنای اول جهان فضایی مطلق مانند یک سفره دارد که کهکشان ها و سیارات در آن مانند ظروف چیده و ریخته شده است، چه کهکشان ها و سیارات باشند چه نباشند آن فضای مطلق وجود دارد اما در معنای دوم فضا همان وجود کهکشان ها و سیارات است و وجودی مجزا از آنان ندارد.
در مثال هم ذکر شد که آیا فضایی به نام جنگل وجود دارد که درختان در آن قرار گرفته اند یا وجود جنگل همان وجود درختان است؟
.
شیخ الرئیس جناب بوعلی سینا (ره) وجود جهان را همان وجود سیارات می داند و قائل به فضای منهای سیارات و ستارگان نیست.
شیخ می فرماید: «مکان یعنی رابطه میان اشیا» یعنی اگر اشیا وجود نداشته باشد مکانی هم وجود ندارد.
استادالبشر سیدنا خواجه نصیر طوسی (ره) هم رای شیخ را پذیرفته است.
اما شیخ اشراق مرحوم سهروردی قائل به فضای مجرد و منهای اجسام و اشیا و سیارات است. یعنی می گوید یک مکان مطلق وجود دارد که اشیا روی آن چیده شده است، چه اشیا باشند و چه نباشند آن فضای مطلق وجود دارد.
.
در میان فیزیکدانان جدید آشنا به فلسفه که سخنان آنان ارزش بیان داشته باشد ابتدا سر ایزاک نیوتن پدر فیزیک کلاسیک و ریاضی دان زبردست است که او معتقد به فضا و زمان مطلق بود و برای جهان مانند سهروردی فضای مجرد از اجسام قائل بود،
اما پدر فیزیک نوین یعنی اینشتین بازیگوش اثبات کرد که مکان و زمان به طور پیچیده ای در هم تنیده است و زمان بُعد چهارم است که با مکان وحدت دارد لذا رای او شبیه رای شیخ الرئیس است و وجود مکان را همان وجود سیارات و اجسام می داند.
.
اما جالب است بدانید که جناب ملاصدرا (ره) سیصد سال قبل از اینشتین پی به بُعد چهارم یعنی زمان برد و در تضاد سرعت و کندی پی به وحدت مکان و زمان برد لکن در برخی جاها معتقد است فضای مجرد از اجسام وجود دارد که اشیا و سیارات در آن ریخته شده است، اما در اکثر موارد قائل به رای شیخ است.

منبع: https://www.instagram.com/omidsoltani55/